در سالروز عملیات کربلای 4 موجی از اظهار نظرهای شخصیت های مختلف سیاسی و فرهنگی در رابطه با تعداد و چگونگی انجام این عملیات آغاز شد که همچنان ادامه دارد.
به گزارش خط هشت : عملیات آبی و خاکی کربلای 4 با رمز «محمد رسول الله (ص)» در ساعت 22:30 روز 3 دی ماه سال 1365 به مدت 2 روز آغاز شد. مکان اجرای عملیات جزایر دهانه شمال غربی خلیج فارس و جنوبیترین محور جنگ بود که به همین خاطر غواص های خودی ساعاتی قبل به درون آب رفتند و به سمت خط دشمن حرکت کردند. در این میان، نیروهای دشمن که کاملا آماده و هوشیار بودند ضمن پرتاب منور، با تیربار و خمپاره به طرف نیروهای خودی شلیک می کردند. در مجموع، عملیات خارج از کنترل و هدایت فرماندهی قرار گرفت و قبل از هر دستوری یگان ها با توجه به نوع وضعیت و هوشیاری و عکس العمل دشمن به محض رسیدن به ساحل، درگیری را آغاز کردند.
در جریان این غافلگیری، نیروهای عمل کننده فقط توانستند در جزایر سهیل، قطعه، ام الرصاص، ام البابی و بلجانیه نفوذ و در بعضی مناطق نیز به صورت موضعی رخنه کنند. محاصره و سپس تصرف شهر بصره به عنوان هدف عملیات اصلی سپاه پاسداران در سال 1365 بود که برای تحقق آن بکارگیری حدود 500 گردان و آن هم از سه محور ضرورت یافت لیکن به دلیل مشکلاتی همچون ضعف امکانات نظامی تنها یک محور – به عنوان تنها راه باقی مانده جنگ در جبهه جنوب – انتخاب شد.
عملیات کربلای 4 خسارات زیادی برای کشور و رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی داشت و از آن به عنوان یکی از بزرگترین شکست های ایران در جریان جنگ تحمیلی یاد می شود.
واکنش مرکز اسناد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
در این رابطه مرکز اسناد سپاه پاسداران طی گزارشی به ابهامات عملیات کربلای 4 پاسخ داد و نوشت: " سوم دی ماه سالروز عملیات کربلای 4 است. درمورد این عملیات سوالات مختلفی مطرح شده است که به برخی مسائل و ابهامات دامن می زند. گفته شده است این عملیات از قبل لو رفته و اجرای آن بی تدبیری بود. به همین دلیل تلفات بسیاری داشت. در این باره چند نکته وجود دارد.
البته عوامل گوناگونی از جمله غافلگیری کردن دشمن در دستیابی به اهداف و پیروزی در عملیاتها مؤثر بوده اند که این عوامل از اهمیت غافلگیری نمیکاهند. یکی از مهمترین این عوامل توان فرماندهان در طرحریزی و انعطافپذیری در تغییر مانور حین عملیات بود. قدرت فرماندهی سبب میشود در بسیاری از عملیاتها با وجود هشیاری دشمن نتایج مورد نظر تحقق یابد. اساساً غافلگیری کامل در هیچ عملیاتی امکانپذیر نبود. با وجود توان بالای ارتش عراق در استراق سمع و امکان بهرهگیری از اطلاعات ماهوارههای جاسوسی، امکان نداشت که تعداد زیادی یگان جابه جا شوند ولی دشمن هشیار نشود.
به جز دو سه عملیات، همه عملیاتهای دوران دفاع مقدس بدون غافلگیری انجام شدند؛ از جمله عملیات فتحالمبین و بیتالمقدس، با وجود هشیاری دشمن، با موفقیت اجرا گردید. پیروزی در نبردها به عوامل گوناگونی ارتباط دارد. در عملیات کربلای 4 علاوه بر هشیاری دشمن، پیچیدگی جغرافیایی منطقه دلیل اصلی عدم الفتح بود. بر خلاف آنچه گفته شده است، در عملیات کربلای 4 دو محور از سه محور شامل منطقه شلمچه و جزیره مینو موفق بودند به طوری که در محور شمالی عملیات، لشکرهای 19 فجر و 57 ابوالفضل (ع) توانستند یکی از سختترین مواضع ارتش عراق در شلمچه را بشکنند. همچنین در محور جنوبی، قرارگاه نوح (جزیره مینو) برخی یگانها موفق شدند از خطوط مستحکم دفاعی ارتش عراق عبور کنند.
اجرای عملیات کربلای 4 در مرحله اول با توجه به موانع موجود در همان ساعتهای اولیه متوقف شد. در این عملیات از 260 گردان عملیاتی سپاهیان حضرت محمد(ص)، تنها 40 گردان وارد عمل شده بودند. تدبیر و قدرت فرماندهی جنگ سبب شد، در حداقل زمان ممکن، عملیات کربلای4 متوقف و عملیات گسترده کربلای 5 در کمتر از 2 هفته با غافلگیری کامل عراق انجام شود. بنابراین عملیات موفق و سرنوشت ساز کربلای 5 از دل کربلای 4 بیرون آمد. برخلاف تبلیغات برخی رسانههای خارجی آمار شهدای عملیات کربلای 4 به استناد اسناد موجود، کمتر از 1000 نفر است.
اظهار نظر محسن رضایی
پس از گزارش مرکز اسناد سپاه پاسداران محسن رضایی در اظهارنظری جنجال آفرین اعلام کرد که "عملیات کربلای 4 برای فریب دشمن انجام شد. اگر تحلیلگر تاریخی در فهم آن فریب بخورد، پس وای به حال نوشته های او. با عملیات کربلای چهار به دشمن وانمود کردیم که عملیات سالانه ما تنها همین بوده است. ده روز بعد در همان نقطه و در زمانی که نیروهای ارتش بعثی به مرخصی رفته بودند، عملیات کربلای 5 را انجام دادیم.»
پاسخ حسام الدین اشنا به محسن رضایی
این گفته محسن رضایی دربارهی عملیات کربلای 4 با موجی از اعتراضات گسترده شخصیت های سیاسی و فرهنگی همراه بود که به آن واکنش دادند.
یکی از مهمترین این اظهارنظرها، پاسخ حسامالدین آشنا، مشاور رییسجمهور خطاب به محسن رضایی بود که گفت:«فرمانده کل، سلام بر شما. دهها هزار رزمنده و خانواده هزاران شهید هیچگاه از شما نپرسیدند چرا از چند شب قبل از عملیات کربلای 4 آسمان از منورهای چلچراغی دشمن مانند روز روشن شده بود. بچههای توپخانه لشکر ۲۷ هیچگاه از شما نپرسیدند چرا تنها ۴۵ دقیقه پس از آغاز عملیات، تقریبا تمام قبضهها مورد اصابت توپهای دشمن قرار گرفت. هیچیک از هزاران مجروح عملیات نپرسیدند چرا وقتی اولین موج مجروحان به بیمارستان صحرایی علیبن ابیطالب رسید هنوز پزشکان و پرستاران از وقوع عملیات آگاهی درستی نداشتند ولی رادیوی منافقین و رادیو بغداد هر لحظه وضعیت عملیات را اعلام میکرد.
برادر محسن، بین عملیات فریب و عملیات لو رفته تفاوت از زمین تا آسمان است. تحلیل های پسینی مشکلی را حل نمیکند. ما شاید خطاکاران را ببخشیم اما خودشیفتگان را هرگز. وقت آن رسیده که در سیامین سالگرد پایان جنگ و چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی تن به شفافیت داده و به سوالات کهنه بسیجیان و خانوادههای شهدا و ایثارگران در باره رازهای سربهمهر دفاع مقدس پاسخ دهید.
شما تا به حال در قامت یک قهرمان ملی جلوه کردهاید اما اکنون با این سخنان در باب آن عملیات تلخ، دیگر نمیتوانید پشت نام سرداران شهید پنهان شوید و باید خود را برای سوالات سخت آماده کنید.»
حسامالدین آشنا در ادامه جدال مکتوب خود با محسن رضایی درباره عملیات کربلای ۴، خاطرهای از سردار مهدیقلی رضایی را به نقل از کتاب «لشکر خوبان» منتشر کرد و گفت: «داخل سنگر شدم، امین آقا (سردار شریعتی) پای بیسیم دوزانو نشسته بود. پرسیدم کی به آب بزنیم؟ گفت: حتی ساعت عملیات هم لو رفته ولی آقا محسن (رضایی) قبول نمیکند که عملیات لغو شود. تو به غواصها بگو به محض شلیک از طرف دشمن، برگردند.»
صدرعاملی: توضیح دهید
رسول صدرعاملی کارگردان سینما و تلویزیون نیز خطاب به محسن رضایی نوشت: «آقای محسن رضایی دو برادر من هم در عملیات کربلای 4 و بعد 5 شهید و مجروح شدند. توضیح! منظور از توضیح همان استراتژی جنگی شما در این دو عملیات است ، دوازده هزار شهید !»
دهباشی: کربلای 4 یعنی بزرگترین درو
سخنان محسن رضایی به مذاق حسین دهباشی تاریخپژوه و مستندساز ایرانی خوش نیامد و گفت: «دشمن ضدحمله خود به عملیات کربلای 4 را نامیده بود :"حصاد الاکبر" یعنی "بزرگترین درو!" یعنی آنچنانکه خوشه های گندم را از بیخ و بن درو کردیم! حالا سردار به آن فاجعه می گوید: "فریب دشمن"! با خواندن اش خون در رگ آدم خشک می شود.»
باکری: آقای رضایی دیگر ننویسید
آسیه باکری نیز در مطلبی به بیان خاطره ای از عموی شهید خود مهدی باکری بیان کرد و گفت: «به عمو مهدی می گویند برگرد عقب می گوید: برگردم به مردم بگویم بچه هایشان را کجا جا گذاشتم! آقای رضایی برای عاقبت خودتان و راحتی اعصاب بازماندگان جنگ دیگر ننویسید. مرهم نیستید عذرخواهی بلد نیستید، لااقل سکوت را تمرین کنید!
علیزاده: حقیقت یابی کربلای 4 کمترین حق شهداست
علی علیزاده هم با نمایش ویدئویی از روایت محمدباقر قالیباف از برادر شهیدش.
در میان غواصان شهید عملیات کربلا چهار، که می گوید:در کربلای چهار من فرمانده لشکر بودم و برادر من هم با سایر همرزمانش در میان ۱۸ نفر غواصی بود که قرار شد به عنوان اولین گروه شناسایی به آب بزنند. برادرم در آن زمان حدود ۱۷ سال سن داشت. من هر موقع یاد آن لحظات میافتم حسرت میخورم، چون من و برادرم از زمانی که او مدرسه میرفت علاقه و وابستگی خاصی به هم داشتیم. به طوریکه وقتی من برادرم را تا مدرسه میبرد، تا دم کلاس با او میرفتم و وقتی او به داخل کلاس میرفت، باز هم دوست داشت من با او باشم. سختترین روزهای زندگی من آن لحظاتی بود که با ۱۸ نفر غواص در شلمچه نشسته بودیم و قرار بود وداع کنیم. اما من به خاطر جایگاه خود به عنوان فرمانده لشگر نتوانستم برادرم را برای آخرین بار بغل کنم.
در حساب توئیتری خود نوشت:"این روایت برادر یکی از غواصان کربلای 4 را ببینید. بدون عینک کینه های جناحی امروز و بپرسید: آقایان فرماندهان جنگ! 32 سال گذشته. خطر امنیتی هم ندارد. تاریخ نگاری و حقیقت یابی کربلای 4 کمترین حق آن زیباترین فرزندان تاریخست و حق بازمانده ایشان که هنوز اینگونه دلتنگشان هستند.
کربلای 4 عملیات واقعی بود
در همین رابطه همچنین سردار محسن رشید از راویان جنگ تحمیلی که ۱۰ سال مدیریت مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ را بر عهده داشته، به ادعای محسن رضایی درباره عملیات کربلای ۴ واکنش نشان داد. سردار محسن رشید در واکنش به اظهارات رضایی گفت: عملیات کربلای ۴ فریب نبوده و اتفاقا عملیات اصلی بوده است.
عذرخواهی امام راحل
از سوی دیگر یکی از اعضای شورای نگهبان در صفحه اینستاگرام خود به سخنان اخیر محسن رضایی واکنش غیر مستقیم نشان داد. محسن اسماعیلی در پست خود به نقل از امام راحل نوشت: من در اینجا از مادران، پدران، خواهران و برادران، همسران و فرزندان شهدا و جانبازان به خاطر تحلیل های غلط این روزها رسما معذرت می خواهم و از خداوند می خواهم مرا در کنار شهدای جنگ تحمیلی بپذیرد.
به آقایان بگویید تا زنده ام چیزی نگویند
همچنین محمد جواد آذری جهرمی وزیر جوان ارتباطات در واکنش به سخنان اخیر محسن رضایی در صفحه اینستاگرام خود، استوری ای با محتوای زیر را منتشر کرد:
با مادرم تلفنی صحبت می کردم، داستان عملیات کربلای 4 به گوش او هم رسیده بود. پرسید این حرف هایی که می زنند واقعیت دارد؟ گفتم خیلی ها رد کردند، گفت به آقایان بگو اگر "والفجر8" هم فریب بوده تا زنده ام چیزی نگویند، مادران شهدا تاب شنیدن این حرف ها را ندارد.
از خدا و ملت احساس شرم کنید
علی جنتی وزیر سابق فرهنگ و ارشاد نیز در این باره توییت کرد: کسانی که ادعا می کنند عملیات کربلای چهار برای فریب دمن بوده است در واقع خود فریب خورده اند و جان هزاران نفر از بهترین جوانان و مجاهدان پاکباخته راه خدا را به خطر انداخته و موجب شهادت و اسارت هزاران نفر شده اند باید در پشگاه خدا و امت احساس شرم کنند و از اظهارات ناصواب خود پوزش بخواهند.