حیدری گفت: شهادت مزد کسی است که شهید زندگی کرده است. ما از این زندگی رمز گشایی کردیم که چه طور به آن نقطه رسیده اند. نشان دادن متفاوت بودن بسترها ی زندگی و تکثر شیوه‌های تربیتی هم برایمان مهم بود.
«کمال‌الدین رضائی» با اشاره به اینکه ورزش یکی از ارکان اصلی زندگی برادرش بود، اظهار داشت: خلق و خوی پهلوانی در وجود شهید موج می‌زد.
اکنون که بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد، بار‌ها شاهد برپایی سالگرد بزرگداشت این اتفاق شکوهمند تاریخی بوده‌ایم، اما در اولین سالگرد پیروزی انقلاب چه گذشت و آن روز‌ها مردم چطور این اتفاق را جشن گرفتند؟ این سؤالی بود که برای دریافت پاسخ آن به سراغ رضا عظیمی از جوان‌های انقلابی و رزمندگان دفاع‌مقدس رفتیم. از او خواستیم اتفاقاتی که در ۲۲ بهمن سال ۵۸ دیده است را تعریف کند.
شهید حسن باقری را یک نابغه نظامی و یک استراتژیست تمام عیار می‌دانند. نیرویی که در اوج جوانی وارد فضای جنگ می‌شود و استعداد و نبوغش را به رخ فرماندهان می‌کشد. شهید باقری از همان نخستین روز‌های اول جنگ، کار‌های مهمی را جهت سازماندهی نیرو‌ها و انجام کار‌های شناسایی انجام می‌دهد. تأثیر شهید باقری در سال‌های اول جنگ به قدری زیاد بود که با حضور و فرماندهی ایشان، رزمندگان به چندین عملیات موفق در سال‌های ۶۰ و ۶۱ دست پیدا می‌کنند. شهیدحسن باقری در جریان عملیات والفجر مقدماتی در فکه به شهادت می‌رسد. به مناسبت سالگرد شهادت‌شان در بهمن ۶۱، با سردار فتح‌الله جعفری گفت‌وگویی انجام دادیم تا ایشان ما را بیشتر در جریان کار‌ها و اقدامات شهید باقری قرار دهند.
مادر شهید «احمد خلیلی» می‌گوید: «لباس کهنه پسرم آمد اما جسدش نیامد و الان چهل سال است که مفقود شده و هر وقت درِ خانه به صدا درمی‌آید فکر می‌کنم احمد آمده است.»
اگرچه در جبهه مقاومت اسلامی رزمندگانی با ملیت‌های مختلف حضور داشتند، در طرف مقابل نیز جبهه‌ای از استکبار جهانی تشکیل شده بود که تروریست‌های محور عبری- عربی- غربی در آن فعالیت می‌کردند و دست به جنایات مختلف می‌زدند. خاطره‌ای که پیش‌رو دارید به نقل از محمود محمودی از رزمندگان مدافع حرم است که درخصوص اقلام اهدایی برخی از کشور‌های مرتجع منطقه به کودکان سوری بیان کرده است.
شهیدان صادق و غلامرضابهفر اهل شهرستای خوی آذربایجان‌غربی بودند. فرزندان خانه‌ای که اهلش انقلابی بودند و ولایت‌پذیر. کوچه و خیابان‌های خوی خوب به یاد دارد حماسه مردان این خانه را، فرار از دست ساواک و توزیع اعلامیه و شعار‌های انقلابی‌شان را. اما جهاد آن‌ها به همین جا ختم نشد. جنگ که آغاز شد، محمود و صادق و غلامرضا یکی بعد از دیگری راهی میدان نبرد شدند. صادق دانشجوی رشته پزشکی بود که لباس رزم به تن کرد. رفت و آمدشان به جبهه به عملیات کربلای ۴ و کربلای ۵ رسید. هرسه برادر در کربلا‌ها همرزم هم بودند. اما شهادت در کربلای ۵ سهم صادق و غلامرضا شد و محمود ماند تا راوی حماسه آفرینی آن‌ها باشد. روایت‌های این برادر شهید را پیش‌رو دارید.
شهید عزیزالله بابایی، از نیروهای اطلاعات عملیات لشکر امام‌حسین (ع) بود که حضوری پررنگ در جبهه‌ها داشت. شهید بابایی با وجود ازدواج و تشکیل خانواده هیچ‌گاه جبهه را ترک نکرد. شهید ۱۰ ماه پس از تولد فرزندش در اسفند ۱۳۶۲ بر اثر خمپاره دشمن به همراه دو همرزم دیگرش به درجه رفیع شهادت نائل آمد. رضوان غلامی، همسر شهید دو سال با شهید بابایی زندگی می‌کند و وصلت و آشنایی با شهید را موجب رشد و بزرگی‌اش در زندگی می‌داند. همسر شهید در گفتگو با «جوان» از لحظات بودن با شهید و تأثیراتی که ایشان بر زندگی‌شان گذاشته است، می‌گوید.
محمدباقر برزگر در عملیات کربلای 4 یک غواص 15 ساله بود و تنها غواص بازمانده از نیروهای اعزامی آذربایجان غربی به شمار می‌رفت. او بعد از 36 سال از این عملیات روایتی دردناک ارائه می‌دهد که خواندنی است.
«.. از دفتر حضرت آقا تماس گرفتند و پیام انگیزه‌بخش و شادی‌آفرین‌شان را به حقیر رساندند. حضرت آقا فرمودند سلام ایشان را به شما برسانیم و پیام‌شان را بگوییم: «از خواندن کتاب خاتون و قوماندان لذت بردم. چه کار خوبی کردید که این حوادث را ثبت کردید. برایتان دعا کردم و می‌کنم.» «خاتون و قوماندان» کتابی است که به زندگی شهید علیرضا توسلی (ابو حامد) فرمانده و مؤسس لشکر فاطمیون و همسرش می‌پردازد. موضوع اصلی در کتاب‌های مریم قربان‌زاده «زن» است. قربان‌زاده می‌گوید همان اندازه که برای بچه‌هایش زحمت کشیده، برای کتاب‌هایش هم وقت گذاشته است!
چشم انتظاری سخت‌ترین و عجیب‌ترین کار دنیاست. تا کسی آن را درک نکرده باشد، نمی‌تواند بفهمد چشم انتظاری به مدت ۳۰ سال یعنی چه. بهترین اشخاص برای تعریف و صحبت از چشم انتظاری مادران شهدای جاویدالاثر هستند. آن‌ها هنوز در فضایی مملو از بیم و امید زندگی می‌کنند و همچنان امیدوارند تا عابری، خبری از فرزندشان بیاورد. مادر شهید جاویدالاثر محسن جاویدی یکی از همین مادران شهداست که همچنان امید به بازگشت پسرش دارد. هنوز هر کسی در خانه‌شان را می‌زند، مادر شهید منتظر شنیدن خبری هست و خودش هر روز جلوی در خانه می‌نشیند تا شاید آن قاصد خوش خبر را ببیند. مستند «چشم به راه» به کارگردانی اسماعیل اکسیری‌فرد، پای صحبت‌های مادر شهید می‌نشیند و بخش‌هایی از چشم انتظاری مادر را نشان می‌دهد. با کارگردان این مستند به گفتگو پرداختیم تا اطلاعات بیشتری از شهید و فضای خانه‌شان پس از گذشت بیش از ۳۰ سال انتظار کسب کنیم. اکسیری‌فرد در گفت‌وگویش با «جوان» ما را بهتر با شهیدی کمتر شناخته شده آشنا می‌کند.
بعد از انجام عملیات خیبر و تصرف جزیره مجنون، خط پدافندی در این جزیره و همین طور منطقه هور برای نیروهای مدافع یکی از سخت‌ترین و خطرناک‌ترین خطوط مقدم جبهه‌ها به شمار می‌رفت. جاده خندق که از سوی دشمن احداث شده بود، بعد از عملیات بدر به تصرف نیروهای خودی درآمد و از آن به بعد این منطقه نیز به خطوط پدافندی هورالعظیم افزوده شد
