به گزارش خط هشت، مقوله جهاد و شهادت در ایران معاصر و جهان اسلام در قرن گذشته، معنا و مفهوم دیگری پیدا کرده است. نهادینه شدن جهاد و شهادت به عنوان دو مؤلفه جدی و اساسی در تشیع موجب شد تا شیعیان، بالاخص ایرانیان با نگاه دیگری به مسائل سیاسی و اجتماعی نگاه کنند. مرحوم دکتر علی شریعتی جزو کسانی است که با نگاه تاریخی و جامعه‌شناختی به سیره اهل‌بیت(ع) این جهاد و شهادت را در هندسه فکری شیعیان ایران تقویت کرده است. در ادامه بخش‌هایی از سخنان او درمورد جهاد و شهادت را می‌خوانید.
دو نوع شهادت
ما دو نوع شهید داریم. سمبل یکی حمزه سیدالشهدا(ع) و سمبل دیگری امام حسین(ع) است. حمزه با امام حسین خیلی فرق دارد، حمزه یک قهرمان مجاهد است که برای پیروزی و شکستن دشمن رفته، شکست خورده و کشته و شهید شده است، این شهادتی فردی است. بدین معنی که نام حمزه در صدر لیست کسانی که در راه عقیده جانشان را داده‌اند ثبت شده است؛ ولی امام حسین از مقوله دیگری است. او نیامده است که دشمن را با زور شمشیر بشکند و خود پیروز شود و بعد موفق نشده و یا در یک تصادف یا ترور توسط «وحشی» کشته شده باشد، اینطور نیست. او درحالیکه می‌توانسته است در خانه‌اش بنشیند و زنده بماند، به پا خاسته و آگاهانه به استقبال مردن شتافته و در آن لحظه، مرگ و نفی خویشتن را انتخاب کرده است. این همه خطر را نیز برای واقع شدن در صحنه و قرار گرفتن جلوی تماشاچیان دنیا و زمان پیموده است تا انعکاس عملش وسعت بیابد و هدف از جان دادن و انتخاب مرگش بیشتر و زودتر تحقق پیدا کند.
شهادت وسیله حسین‌بن‌علی(ع) است
بنابراین امام حسین شهادت را به عنوان یک هدف یا یک وسیله انتخاب می‌کند برای اثبات چیزی که در حال نفی شدن است و دستگاه (حاکمیت) آن را به کنار زده و به محاقش برده است. در صورتی که شهادت، حمزه و سایر مجاهدینی را که در راه خدا کشته شدند انتخاب کرده است. یعنی حمزه و سایر مجاهدان برای پیروزی آمده بودند، البته با احتمال اینکه اگر مرگ هم شد، شد و هدفشان پیروزی و شکستن دشمن بود در صورتی که در شهادت امام حسین هدف نفی کردن خویش در راه تقدسی که در حال نفی شدن و کم‌کم از بین رفتن است.
فلسفه جهاد و شهادت چیست؟
این است که جهاد و شهادت در اینجا کاملاً از هم جدا می‌شوند و می‌بینیم که حضرت امیر این دو کلمه را در دو جا و با دو فلسفه مطرح می‌کنند: «الجهاد عزّاً للاسلام» جهاد عملی است که فلسفه‌اش نیز از شهادت است. البته در جهاد هم شهادت هست؛ اما شهادت حمزه‌ای نه حسینی. «والشهادات استظهاراً علی المجاحدات.» و شهادت برای استظهار مجاهدات است یعنی هدف شهادت این است؛ پس همیشه غیر از جهاد است زیرا در حکمی جدا گفته می‌شود و ردیفی دیگر بدان داده می‌شود و هدف دیگری دارد آن عزاً للاسلام و این برای استظهار مجاحدات است.
شما بخش‌هایی از این کتاب را خواندید
منبع: فارس
