به گزارش خط هشت، «علی اکبر مرزبانی» مدرس دانشگاه و استاد درس آشنایی با دفاع مقدس؛ امام خمینی (ره) در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۱ در واکنش به سخنان صدام حسین در خصوص خروج نظامیان بعثی از خاک ایران فرمودند: «می‌گوید ما برای اثبات اینکه صلح طلبیم، صلح‌جو هستیم، همه لشکر خودمان را امر می‌کنیم که از خاک ایران تا ده روز دیگر بیرون بروند. اگر راست می‌گوید این مطلب را، بسیار خب، این یکی از مطالبی {شرایط ایران برای پایان دادن به جنگ} که ما داشتیم، حاصل {می‌شود}، ولی چند تا مطلب {شرط} دیگر داریم، باید حاصل شود، تا حاصل نشود، ما در حال جنگ هستیم.
الان هم اعلام می‌کنیم که ما نه هیچ روزی جنگجو بوده‌ایم؛ به این معنا که حمله کنیم به یک کشور اسلامی، بنای بر این نداشتیم که در یک کشوری دخالت کنیم و تا حالا هم دخالت نکرده‌ایم. از اول شما بودید که حمله کردید و همه دنیا می‌دانند این را... باید آن کسی که این‌قدر جنایت وارد کرده است به کشور خودش و کشور ما، باید این مشخص شود. باید اشخاص بیایند، اشخاصی که طرفین قبول دارند، بیایند، بنشینند و ببینند که ما حمله کردیم به عراق یا او حمله کرده به ما... الآن که این‌ها می‌گویند که ما یک‌طرفه آتش‌بس دادیم، هر روز از آبادان تنها بیست نفر، سی نفر زخمی و چند نفر شهید می‌شوند. این قضیه آتش‌بس اینهاست.»
رژیم بعث عراق با انجام رزمایش گسترده سیاسی و تبلیغاتی، عقب‌نشینی از خاک ایران را برای به دست‌گیری ابتکار عمل در دو عرصه سیاسی و نظامی دنبال کرد، در عرصه سیاسی، عراق با عقب‌نشینی و ادعای صلح‌طلبی، به محدود کردن پیشروی نیرو‌های ایران در داخل خاک عراق نظر داشت و با این اقدام، امکان حمایت‌های سطح بین‌المللی و فشار به ایران را افزایش داد. در عرصه نظامی نیز با تمرکز ارتش در مناطق حساس برای مقابله با تهاجم احتمالی ایران و نفوذ به داخل عراق آمادگی یافت.
در حالی که عراق ادعای عقب‌نشینی از خاک ایران را داشت، ولی شواهد و قرائن بیان کننده استقرار نیرو‌های بعثی در مناطق میانی در ارتفاعات استراتژیک و پاسگاه‌های مرزی بیات، واوی، ربوت، پیچ انگیزه، سمیده، فکه (در ایلام) بود. همچنین بعثی‌ها ۱۴ حلقه از ۱۸ حلقه چاه نفت منطقه بیات (موسیان) را در اختیار داشتند.
در آن زمان طه یاسین رمضان «معاون اول صدام» به مفهوم جدید مرز طبیعی اشاره می‌کند و می‌گوید: «نیرو‌های بعثی که در داخل خاک ایران هستند، تنها به مناطقی که عراق آن‌ها را مرز طبیعی خود می‌داند، عقب‌نشینی خواهند کرد.»
در واقع رژیم بعث عراق با این عقب‌نشینی تاکتیکی و ناقص به دنبال ترسیم مرز‌های جدید بین‌المللی با ایران پس از تصرف نقاطی از خاک ایران بود.
بنابر گزارش قرارگاه کربلای سپاه پاسداران، نیرو‌های عراق در جبهه جنوب علاوه بر کوشک و طلائیه قدیم، بخشی از شلمچه را در خاک ایران در اشغال داشتند. همچنین در مناطق چم سری و چم هندی، که ارتفاعات آن در داخل خاک ایران به خاک عراق مسلط است، دشمن این مناطق را همچنان در اشغال نگه داشت.
استاندار وقت ایلام مهندس «ترکان» اعلام کرد: «عراقی‌ها شهر مهران را پس از ویران کردن، رها ساختند و به ارتفاعات استراتژیک آن گریختند. واحد‌های مسکونی شهر و تأسیسات با بولدوزر ویران شد. سد کنجان چم و پل‌های ورودی و خروجی به شهر تخریب شد.»
در محور گیلان غرب، عراقی‌ها ۹ روستا را ویران کردند و از قصر شیرین به جز ویرانه‌ای باقی نگذاشتند.
بنا بر گزارش معاونت عملیات و اطلاعات ستاد فرماندهی کل قوا، آخرین وضعیت پس از عقب‌نشینی ارتش عراق به این شرح بود: «دشمن از ۵ هزار کیلومترمربع اراضی اشغالی باقی‌مانده هنوز حدود ۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع از مناطق حساس و سرکوب استراتژیک در طول ۸۰۰ کیلومتر از نوار مرزی را در اختیار دارد؛ از جمله فکه، ارتفاعات حمرین، نفت شهر، خسروی و ارتفاعات آق داغ را می‌توان نام برد.
در واقع عراق از این عقب‌نشینی تاکتیکی و استراتژیک خود با اتخاذ خطوط پدافندی مناسب متکی به عوارض طبیعی در نوار مرزی از فکه به بالا سه هدف را دنبال می‌کرد: «۱- رخنه‌پذیری خود را منتفی می‌کرد. ۲- طول خطوط پدافندی خود را کاهش می‌داد.۳- موجب صرفه‌جوئی در نیرو و در نتیجه ایجاد نیروی احتیاط متحرک در سپاه‌ها شد.»
با این تفاسیر عراق از بین شروط بحق جمهوری اسلامی، رژیم بعث عراق فقط یکی از آن‌ها را و آن‌هم به صورت ناقص و تاکتیکی به اجرا درآورد. در واقع از مناطقی که نگهداری و اشغال آنان، از حیث استراتژیک و اقتصادی سودی برای رژیم بعثی نداشت عقب‌نشینی کرد و مناطق و ارتفاعات مهمی که بعد‌ها در جنگ احتمالی با ایران، برگه برنده او به‌حساب می‌آمد، همچنان در اختیار و اشغال خود نگه داشت.
در جمع‌بندی نهایی از این قسمت بحث می‌توان چنین نتیجه گرفت:
تصمیم جدی و اراده صادقانه‌ای از سوی رژیم بعثی عراق و حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی‌اش در جهت احقاق حقوق بحق جمهوری اسلامی ایران در جنگ تحمیلی وجود نداشت، چراکه با پذیرش کامل شروط و خواسته‌های مشروع ایران برای صلح، توازن قدرت در منطقه به نفع جمهوری اسلامی و گفتمان انقلاب و استکبارستیزی تغییر می‌کرد و این به‌هیچ‌وجه به نفع آمریکایی‌ها و شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی آن نبود؛ لذا باتوجه به عدم صداقت رژیم بعث عراق و متحدین منطقه‌ای و بین المللی‌اش در تحقق شروط ایران، براساس فرمایش امام خمینی (ره) تا خواسته‌ها و شروط بحق جمهوری اسلامی ایران حاصل نشود، ما در حال جنگ هستیم و اینچنین بود که بعد از فتح خرمشهر نقشه ورود به خاک عراق در چارچوب عملیات رمضان پی‌ریزی شد...
منبع: دفاع‌پرس
